รูปที่ 15 แสดงลักษณะของถุงน้ำดี (Gall
bladder) และท่อทางเดินน้ำดีที่มาเปิดที่ลำไส้ส่วน Duodenum
(ที่มา Agur AMR. and Lee MJ. Grant's atlas of anatomy 10th
ed. Philadelphia: Wolters Kluwer, 1999: 235-250.)
·
อธิบายรูปที่
15
โดยทั่วไปแล้วถุงน้ำดีจะติดอยู่กับตับทำหน้าที่หลักในการเก็บและเตรียมน้ำดี
ให้มีสภาพพร้อมที่จะทำให้ไขมันแตกตัวเป็นโมเลกุลเล็กๆ ท่อทางเดินน้ำดี เริ่มต้นจากตับซึ่งเป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่ผลิตน้ำดี
ท่อที่ต่อจากกลีบของตับมี 2 ข้าง เรียกว่า Right และ Left hepatic ductและเมื่อท่อดังกล่าว 2 ข้างมารวมกัน เรียกว่า Common hepatic duct ถัดจาก Common
hepaticduct เป็นท่อที่นำน้ำดีเข้า-ออกถุงน้ำดี เรียกว่า
Cystic duct ถัดจาก Cystic duct ลงมาเป็นท่อนำน้ำดีร่วม
(Common bile duct)ที่จะมารวมกับท่อลำเลียงน้ำย่อยของตับอ่อน
(Main pancreatic duct) ก่อนเปิดที่ลำไส้เล็กส่วน Duodenum
ถุงน้ำดี
(Gall bladder)
มีลักษณะเป็นถุงคล้ายลูก Pear
อยู่ไต้ตับและมี Connective tissue ยึดติดกับตับ
ถุงน้ำดีทำหน้าที่เก็บน้ำดีที่เซลล์ตับผลิตมาให้และทำการดูดน้ำกลับเพื่อให้ น้ำดีมีความเข้มข้นมากขึ้น
ขนาดของถุงน้ำดียาวประมาณ 8-10 ซม. กว้าง 2.5 ซม. มีเยื่อบุ 3 ชั้น ชั้นในสุดเป็น Mucous
membrane ชั้นกลางเป็น Muscular และ Fibrous
tissue ส่วนชั้นนอกสุดเป็น Serous membrane ซึ่งมาจาก
Peritoneum
น้ำดี (Bile) ผลิตมาจากตับ มีลักษณะสีเขียวๆ เหลืองๆ
มีฤทธิ์เป็นด่าง โดยปกติแล้วใน 1 วันตับจะผลิตน้ำดีได้ประมาณ
500-800 ซีซี
น้ำดีทำหน้าที่
เป็น Co-enzyme ช่วยลดความตึงผิวของไขมันให้เป็น
Emulsified fat เพื่อให้น้ำย่อย Lipase สามารถย่อยไขมันได้ดีขึ้น
การเกิดของน้ำดี (Formation of bile) เม็ดเลือดแดงของคนจะมีชีวิตอยู่ในกระแสโลหิตได้ประมาณ 120 วัน เม็ดเลือดเมื่อแก่เต็มที่แล้วจะแตกออกปล่อยวัตถุภายใน คือ ฮีโมโกลบิน
(Hb) ออกมาในกระแสโลหิตและจะถูกเซลล์พวก R.E.S. ที่พบได้มากในตับ จะเปลี่ยนฮีโมโกลบินให้เป็น Bilirubin และขับ Bilirubin ออกมาเป็นน้ำดี (Bile) ไหลสู่ท่อน้ำดี ส่วนประกอบของน้ำดี
น้ำดีประกอบไปด้วย น้ำ,
Bile salt, Bile pigment, Cholesterol, Mucin, Lecithin, Inorganic salt และ Urea เมื่อน้ำดีไหลเข้าสู่ลำไส้เล็ก Bile
bilirubin ซึ่งเป็น Bile pigment อย่างหนึ่งจะเปลี่ยนไปเป็น
Stercobilin ซึ่งทำให้อุจจาระมีสีเหลือง มีบางส่วนของ Bile
bilirubin ซึ่งถูกดูดซึมกับมาทางลำไส้เข้าสู่กระแสเลือด และจะถูกขับออกทางไตมาในปัสสาวะเรียกว่า
Urobilin ซึ่งทำให้ปัสสาวะมีสีเหลือง
การเกิดนิ่วในถุงน้ำดี (Cholelithiasis) เกิดได้จากหลายสาเหตุ นิ่วที่เกิดขึ้นเมื่อมีขนาดโตขึ้นจะทำให้เกิดการอุดตันในระบบทางเดินน้ำดี
นานเข้าการอุดตันนั้นจะส่งผลให้เกิดการอักเสบของถุงน้ำดี (Cholecystitis)การอักเสบของท่อทางเดินน้ำดี (Cholangitis) ได้ การอุดตันของทางเดินน้ำดีนั้น
เมื่อเวลาผ่านไปทำให้เกิดการคั่งค้างของ บิลลิรูบิน
ตามร่างกายทำให้มีอาการตัวตาเหลือง ที่เรียกว่า ภาวะดีซ่าน (Jaudice)
หน้าที่ของน้ำดี
·
Bile salt ทำหน้าที่ช่วยในการย่อยไขมัน
·
ขับสีและของเสียอื่นๆ
ออกจากร่างกาย
·
ทำหน้าที่ดูดซึม
Vitamin A และ Vitamin
K
·
เป็น
Co-enzyme ของ Pancreatic
lipase เพื่อช่วยให้ทำงานได้เร็วขึ้น
·
Bile salt ทำหน้าที่ควบคุม Cholesterol ให้อยู่ในสภาพของสารละลายและยับยั้งการทำงานของ Thromboplastin
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น